پرفسور دکتر ولفرام کلایس ( ۱۷/۱۱/۱۹۳۰ -۱۸/۱۲/۲۰۲۰) کاوشگر محوطه بسطام در سن ۹۰ سالگی در گذشت.
کلایس معمار و متخصص اورارتو بود که از اوایل دهه ۴۰ خ پیوهشهای خود در ایران را آغاز کرد و از سال ۱۳۵۰ نیز ریاست موسسه باستان شناسی آلمان در تهران را به عهده گرفت. وی طی چند دهه به پژوهش و بررسی انواع بناها و آثار معماری دوره‌های مختلف پیش از تاریخی و تاریخی ایران پرداخت. کلایس از دژهای اورارتویی مربوط به دوره آهن گرفته تا پل‌ها و مساجد دوره قاجار را مورد بررسی و مستندسازی قرار داد. متاسفانه برخی از آثاری که کلایس ثبت و ضبط کرده امروزه از بین رفته اند و مستندات وی از این لحاظ از اهمیت زیادی برخوردار است. کلایس از سال ۱۳۴۶ تا سال ۱۳۵۸ بررسی‌های روشمندی در شمال غرب ایران انجام داد و نتایج آن را در سلسله مقالاتی منتشر کرد. در کنار این بررسی‌ها کاوش دو محوطه تخت سلیمان و بسطام را سرپرستی کرد. وی همچنین در کاوشهای هاینس لوشای در بیستون مشارکت داشت. کلایس در کنار مقالات متعدد، چندین کتاب درباره معماری ایران و نتایج کاوشهای خود در شمال غرب و غرب کشور منتشر نمود که از این کتابها می توان به “تاریخ معماری در ایران”، “بیستون: کاوشها و تحقیقات ۱۹۶۷-۱۹۶۳” و کتاب “کاوشهای بسطام” اشاره کرد. کلیه این کتابها به فارسی برگردانده و منتشر شده اند، از جمله کتاب کاوشهای بسطام که در سال ۱۳۹۸ از سوی پژوهشگاه میراث فرهنگی و موزه ملی ایران منتشر شد. علاوه بر این کلایس در تالیف کتاب “کاروانسراهای ایران” با زنده یاد دکتر محمد یوسف کیانی همکاری داشت. کلایس یکی از پرکارترین باستان‌شناسان آلمانی در ثبت و ضبط اطلاعات محوطه و بناهای تاریخی ایران بوده است و بی‌شک مطالعه تاریخ معماری ایران بدون رجوع به یادداشت‌های ایشان امکان‌پذیر نیست.
امیدواریم شعبه تهران موسسه باستان‌شناسی آلمان بتواند اسناد و یادداشت‌های ایشان را در معرض دید همگان قرار دهد. موزه ملی ایران درگذشت این پژوهشگر برجسته آلمانی را تسلیت می‌گوید. بی‌گمان نام و یاد او در خاطره میراث فرهنگی ایران زنده است.
