روز جهانی باستان‌شناسی با حضور باستان‌شناسان پیشکسوت، اساتید امر، باستان‌شناسان جوان و همراه با رونمایی از کتاب “باستان‌شناسی، نظریه و روش علمی” عصر روز شنبه ۲۹ مهرماه ۱۴۰۲ در موزه ملی ایران برگزار شد.
جبرییل نوکنده رییس کل موزه ملی ایران یکی از سخنرانان حاضر در این جمع بود وضمن خوشامدگویی به حضار پیشنهاد برگزاری هفته باستان‌شناسی را داشت. متن سخنان وی بدین شرح است:
مهمانان گرانقدر، همکاران گرامی، دانشجویان عزیز به موزه ملی ایران خوش آمدید و روز باستان شناسی را تبریک گفته و برای همه عزیزان سلامتی و حال خوش آرزو دارم و به روح بلند درگذشتگان ادای احترام می کنم. روز باستان شناس، صرفاً رویدادی برای بزرگداشت یک شغل یا حرفه نیست، بلکه بهانه ای برای جلب توجه جامعه به مواریث فرهنگی ملت هاست، تلنگری برای بیداری جامعه در حفظ مواریث فرهنگی است. برنامه ریزی برای برگزاری رویدادهای مختلف، سخنرانی ها، بازدید از موزه ها، محوطه و بناها در این مناسبت صروری است و پیشنهاد می شود به جای روز باستان شناسی، هفته باستان شناسی داشته باشیم، در طول این هفته گروه های هدفمند از جمله گروه های دانشجویی در محوطه های کلیدی و هدف در هر استان حضور داشته باشند و به مردم راهنمایی بدهند و جامعه محلی را توانمند سازند و عرصه را به دلالان فرهنگی و قاچاقچیان تنگ کنیم و حضورمان را به جامعه یادآوری کنیم ما میراث دار یک میراث ارزشمند یک میلیون ساله هستیم، به خودمان افتخار کنیم که سرباز این فرهنگ دیرین هستیم. از دکتر حسین زاده و گروه همراه او که کتاب وزین باستان شناسی تئوری و عمل را ترجمه نمودند تبریک گفته واقدام این گروه ارزشمند است و شایسته تقدیر است.
در این مراسم همچنین اسماعیل اسماعیلی جلودار (باستان‌شناس) در ابتدای مراسم گفت: نخستین مسئله که درگیر آن هستیم استخدام فارغ‌التحصیلان باستان‌شناسی در آموزش و پرورش است که امیدواریم به نتیجه برسد.
سجاد علی بیگی(رییس پژوهشکده باستان‌شناسی پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری) با ابراز امیدواری از بازگشت باستان‌شناسی به دوران اوج خود گفت: شاهد ظهور نسل جدید در حوزه باستان‌شناسی هستیم.
او با اشاره به برنامه های پژوهشکده از ساماندهی پروژه های میدانی بخصوص کاوش‌های نجات بخشی خبر داد و گفت: بر آن هستیم تا از حضور متخصصانی که تاکنون دیده نشده اند استفاده کنیم همچنین درحال برنامه ریزی پروژه های بزرگ بین المللی همچون آنچه که در دهه ۷۰ و ۸۰ رقم می‌خورد هستیم تا شاید بتوانیم در هر استان یک پروژه بین المللی داشته باشیم.
علی بیگی همچنین از انتشار مجله باستان‌شناسی و گزارش‌های باستان‌شناسی خبر داد که تا پایان سال حداقل یک نسخه از گزارش‌های باستان‌شناسی همچون گذشته منتشر خواهد شد.
حکمت الله ملاصالحی (باستان‌شناس پیشکسوت) نیز به دلیل کسالت نتوانست در مراسم حاضر شود و در پیام صوتی که ارسال کرده بود، گفت: جهانی بودن دانش باستان‌شناسی را باید مد نظر قرار داد. روز باستان‌شناسی در قد و قامت روزهای جهانی پاسداشته می‌شود. باستان شناسی رویدادی بیش از یک رشته و دانش در دنیای ماست. همه مفهوم باستان‌شناسی بیش از یک رشته و دانش جهانی است. در یک مفهوم کلی چرخش بنیادین در نگاه انسان امروزی در شناخت انسان تاریخی است. کنجکاوی های باستان‌شناسی در ذیل ادوار گذشته پدید می آید.
او ادامه داد: باستان‌شناسی به لحاظ نوع موضوع مطالعه دانشی جهان شمول است و هسته آن شناخت انسان است. پرسشهایی که باستان‌شناسان درخصوص مواد فرهنگی که بدست می‌آورند نشان از همین امر دارد چراکه از تحلیل به تفسیر می‌رسند و از دیرین شناسی به تبار شناسی می‌رسند و از اتفاقات گذشتگان برایمان می‌گویند. به لحاظ روش شناسی نیز برای مطالعه از روش‌هایی استفاده کردند که برای سایر حوزه‌ها نیز استفاده شده است.
ملاصالحی خاطرنشان کرد: باستان‌شناسی دانش شناخت انسان است. مواجه به وساطت آثار با گذشتگان است اما دانش تماشا نیست بلکه کشف و گردآوری منابع است که باستان‌شناسی را دانشی پیچیده می‌کند.
حسن فاضلی نشلی (باستان‌شناس پیشکسوت) دیگر
جواد حسین زاده (باستان‌شناس) که کتاب “باستان‌شناسی نظریه، روش و عمل” به همت او و تیمش ترجمه شده، گفت: ترجمه و انتشار این کتاب کار سنگینی بود قرار بود یکساله کار کتاب تمام شود اما یکسال و نیم ترجمه آن زمان برد و در نهایت ۳ سال طول کشید تا کتاب منتشر شود.
او ادامه داد: در دهه ۷۰ نیاز بود این کتاب ترجمه شود اما تاکنون به طول انجامید تا مبانی یک رشته توسط دانشجویان باستان‌شناسی دهه ۷۰ به قرن جدید برسد. باستان‌شناسی از ۱۹۵۰ به این سو تغییر کرد و توانست جایگاه خودرا در میان رشته‌های دیگر پیدا کند. زمانی باستان‌شناسی خاک بازی و کشف چند شی بود اما اکنون می‌دانیم که مبانی دقیقی دارد که حتا ۵۰ درصد آنرا شاید تاکنون نشنیده باشیم.
