سالن نشست موزه ایران باستان بعدازظهر روز یکشنبه اول دی ماه ۱۳۹۸ میزبان آیین گشایش نمایشگاه آثار خوشنویسی تحت عنوان “قلمی چند از گنجینه ملک مدنی” بود.
به گزارش روابط عمومی موزه ملی ایران، در این مراسم محمد حسن طالبیان معاون وزارتخانه میراث فرهنگی-گردشگری و صنایع دستی، سید محمد مجتبی حسینی معاون امورهنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، جبرییل نوکنده رییس کل موزه ملی ایران، آیدین آغداشلو هنرمند حوزه هنرهای تجسمی، محمد حسن ملک مدنی شهردار سابق تهران و مجموعه‌دار آثار نمایشگاه، مصطفی کاظمی مشاور و مدیر کل دفتر شهردار تهران، کمال دهقانی فیروزآبادی نماینده تفت و میبد در مجلس شورای اسلامی و دیگر مقامات و علاقمندان فرهنگ و هنر جضور داشتند و مجری برنامه سهیل محمودی از چهره های نام آشنا حوزه شعر و نویسندگی بود.
- خوشنویسی پیوند میراث ملموس و ناملموس این سرزمین
جبرییل نوکنده در مقام اولین سخنران ضمن خوشامد به مهمانان در خصوص هنر خوشنویسی گفت: به گواه مدارک بجامانده این سرزمین ایرانیان از دوران باستان تا عصر حاضر به مقوله نگارش و خوش نوشتن توجه ویژه ای نشان داده و در کنار انتقال یک پیام برای دوره خود و همچنین برای آیندگان نحوه نگارش نیز از اهمیت و منزلت خاص بر خوردار بوده و در گذر تاریخ سیرکمال را پیموده است. کتیبه های بجامانده از دوران باستان در ایران گواهی بر این ادعاست.
وی افزود در دوره پس از ظهور اسلام به پیوند عمیق میان خوشنویسی و نگارش قرآن کریم، احادیث و ادبیات در دوره اسلامی اشاره کرده و اظهار کرد: قبل از اختراع صنعت چاپ، کار اصلی خوشنویسان و کاتبان به رشته تحریر درآوردن کتب بود و خوشنویس در واقع خود را متعهد به انتقال پیام های اخلاقی، اجتماعی و انسانی حکما، عرفا و بزرگان دین و دانش می‌دانست و این رسالت هنر خوشنویسی بود که آن را از سایر هنر ها جدا می کرد.
نوکنده خوشنویسی را سماع حروف دانسته و بیان کرد: وقتی به قطعه خطی می نگری گویی با چشمت به نغمه ای خوش گوش جان می سپاری، حروف دانه های تسبیحی هستندکه بر کرسی خط مانند زنجیری از پی هم می آیند و هر حرف ذکری را بر لب جاری می سازد. وی ادامه داد: خوش نوشتن هنری والاست که از عمق و روح هنرمند نشات می گیرد. شاید در نظر اول نوشتن به قاعده و رعایت قوانینی بدعت گذاری شده باشد اما در معنای واقعی آن حکمتی معنوی و حسی نهفته که از جوهره یک عشق درونی سرچشمه می گیرد و به مرحله ظهور می رسد و از همین جاست که خوشنویسی از سایر هنرها متمایز می شود.میراثی ملموس که در دل خود میراث ناملموس مفاهیم عرفانی را در بر گرفته است.
وی در خصوص اهمیت گردآوری آثار بجای مانده توسط ملک مدنی صاحب گنجینه به نمایش گذارده شده گفت: هنر خوشنویسی ایرانی آن چنان شایسته است که چشمان تیزبین و عاشق را مجذوب خود می سازد تا در صدد گردآوری آثار بجامانده از این میراث بزرگ و فاخر شوند و نتیجه آن مجموعه ارزشمند ملک مدنی شکل می گیرد. این آثار نشان می دهند مهندس ملک مدنی در تلاش بوده تا با وسواس و دقت نظر گنجینه ای از آثار ارزشمند این سرزمین گوهر خاک را جمع آوری نماید و این نمایشگاه روایتی است بر عمری ممارست بر این عشق.
رییس کل موزه ملی ایران اظهار امیدواری کرد: امیدوارم در فاصله اندک زمانی از این نمایشگاه با حمایت های لازم شاهد گشایش موزه ای جدید از آثار این مجموعه شخصی باشیم. چرا که موزه ها پل ارتباط میان گذشته، حال و آینده هستند. بر این باورم پیام این رویداد فرهنگی برای نسل جوان مهم تر از خود آن است.
رییس کل موزه مادر کشور در خاتمه سخنان خود خاطر نشان ساخت: باید با دیدی وسیع تر به هویت فرهنگی و انتقال این ارزش ها به نسل های آینده نگریست. میراث فرهنگی، تنها نقاشی ها، اشیا بناهای ملموس نیستند؛ میراث فرهنگی، فکر و اندیشه ای ناملموس است که پشت این دیوارها پنهان شده است؛ ابتکارات و خلاقیت هایی که یک ملت طی قرون و اعصار به کار بسته و شناخت آن ها، لازمه هر تغییر و تحولی است.
- دانش، سلیقه و عشق خصوصیات یک مجموعه دار
آیدین آغداشلو دومین سخنران حاضر در مراسم با اشاره به اهیمت مجموعه های شخصی گفت: مجموعه داری کار مشکلی است و برای گردآوری آثار باید عشق این کار بر جان شخص بیفتد. مجموعه دار در پی مقاصد اقتصادی خودش نیست. وقتی اثری را با ولع جستجو کند برای تصاحبش مجاور آن می شود و این یک حرکت معنوی و ناشی از یک عشق است. وی از نکات مثبت دیگر مجموعه داری چنین یاد کرد: مجموعه داری کاری سخت و با زحمت است اما کار فرهنگی ارزشمندی است که مانع خروج آثار تاریخی فرهنگی کشور می شود.
آغداشلو با اشاره به اینکه مجموعه دار باید دارای خصوصیاتی از جمله دانش، سلیقه و عشق باشد در خصوص انتخاب آثار گفت: یک مجموعه دار چیزی را انتخاب نمی کند، بلکه این آثار هستند که خود را برای او در معرض نمایش قرار می دهند.
وی در پایان به حضار گفت: مجموعه دار همیشه تلاش دارد بهترین اتفاق برا ی مجموعه‌اش بیفتد و مهم ترین مسئله جلوگیری از پراکنده شدن آثار از یکدیگر است تا هویت مجموعه حفظ شود.
- ثبت آثارمجموعه های خصوصی راهی مطمئن برای حفاظت
محمد حسن طالبیان معاون وزیر میراث فرهنگی با تقدیر از موزه ملی ایران در برگزاری نمایشگاهی متنوع به ضرورت ثبت آثار مجموعه داران در سامانه جام اشاره کرده و گفت: ثبت و ضبط آثار می تواند از قاچاق این اشیاء در سطوح بین المللی جلوگیری کند و اعتماد مجموعه داران به ما ضروری بوده و پشتیبان خوبی برای حفاظت از آثار تاریخی فرهنگی است .
وی در خصوص حمایت معاونت میراث فرهنگی کشور برای مجموعه داران بیان کرد: برای ما بسیار مهم است که تسهیلات بیشتری برای صدور مجوز مجموعه داری ارائه کنیم، همچنین نظارت عالی در امر مرمت،کارشناسی و تایید اصالت آثار مجموعه از سوی کارشناسان یاری بخش مجموعه های خصوصی هستیم.
- هنرمندان، حافظان و هنرمندان به مثابه یک مثلث در حفظ آثار تاریخی فرهنگی
سید محمد مجتبی حسینی معاون وزیر ارشاد در امور هنری سخنران بعدی بود؛ وی در ابتدای سخنش حامیان، حافظان و هنرمندان را به یک مثلث تشبیه کرده و گفت: در گنج خانه هنر مینوی ایران که سرمایه روزگار است هنرمندان آفرینندگان آثار و تعالی بخش عرصه ها در رشته های رنگارنگ هنر در مسیر تاریخند و دو بال حافظان و حامیان به نجابت و امانت در استمرار هنر نقش موثر داشته اند.
وی ادامه داد: مرور تاریخ حتی اگر به شتاب، سرشار است از نامِ شاهان و امیران و وزیران و خواجگانی که حمایت و رعایت هنر را، اسباب بزرگی و نکته‌دانی می‌دانستند و بسا دُر شاهوار و گوهر هنر که از خجستگی این همراهی پدید آمده‌اند؛ از کتاب و مرقع گرفته تا قطعه و پرده و مِجری و جعبه.
وی ادامه داد: حافظان از چشم قلم ـ رسولانِ فروتنِ فردایند. آنانکه میراث دیروز را چون جان مراقبند و می‌دانند آینده بسیار زودتر از آنچه مردمان می‌پندارند سر می‌رسد. آینده‌ای که چشمانش به جست‌وجوست در دیروز. این روزها به اقتضای فن‌آوری و به دلمشغولی غریب جهانی مجازی که گردن‌ها خمیده در «گوشی‌ها»ست.
حسینی در ادامه اظهار کرد: آدمی به نشان‌ها و به آثار، معنای خود را باز می‌یابد و هر چه معناش استوارترو قویم‌تر، قدر و قدرتش بیشتر، سینه‌اش ستبرتر و قدش افراخته‌تر. همین نیاز درونی است که کشورهای نوظهور را برمی‌انگیزد تا تاریخ بسازند برای خود، تا آثار بیافرینند به نام گذشته، تا نامی را وام بگیرند از همسایه، تا سرمایه‌ای را بخوانند به نام خود. و شگفتا ما، که از هر گوشه خاک و خانه‌مان به همت حافظان هنر هزاران نشانه و اثر بازمانده و گاه سهل‌انگارانه از کنار دقایق ارزشمندی می‌گذریم که باید به زر اندودشان کرد.
معاون امور هنری وزارت فرهنگ و ارشاد تصریح کرد: سهل انگاری را از آنجا می‌توان شناخت که شمار موزه‌ها ـ که یاد خانه‌های پررونق و مراکز آشنایی ما با خویشتن‌اند ـ بسیار کمتر از آثاری است که از دیروزِ درخشانِ تمدنِ این نجد بازمانده. با این حال کم نبوده و نیستند شوریده سرانی که سود و سودا را واگذاشته و دل به گردآوری آثار هنری گرم کرده‌اند، چشم می‌گردانند به جستجوی پرده‌ای، کاغذی، رشحه‌ی قلمی که بویی از اصالت داشته باشد و گواهی باشد بر این شورِ عاشقانه. در همین ملک و در همین قرن کافی است. تا همت حافظان را به چشم ببینیم و به جان قدرشناسش باشیم.
حسینی در پایان خاطرنشان ساخت: از کتابخانه فرهادمیرزا و شعاع‌الملک تا کتابخانه آیت‌الله مرعشی نجفی و حاج حسین آقا ملک و ده‌ها و صدها گنجینه کوچک و بزرگ دیگر حاصل باطن و باوری است که حفظ میراث را تکلیف می‌پندارد. اگر صاحب مکنتی، دارایی خود را در این مسیر دشوار و دلپذیر به خدمت گرفت و نه در افزودن شمار مستغلات، و اگر آثار مجموعه‌اش بیش از چند دهه در میان کاشانه‌اش قرار یافت و دست به دست نگردید و دستمایه تجارت نشد، می‌توان آن را تحسین کرد و به مطالعه آن پرداخت.
- خوشنویس حروف را با جان بر کاغذ می لغزاند
محمد حسن ملک مدنی شهردار پیشین تهران آخرین سخنران این مراسم بود و در بیاناتی کوتاه گفت: خوشنویسی هنر عشق و محبت است و خوشنویس حروف را با جان بر کاغذ می لغزاند، وی در ادامه از مسئولان خواست تا شرایطی فراهم کنند آموزش هنر رونق بگیرد وهنرمندان قدر و منزلت یابند و آثارشان برای آیندگان یادگار بماند.
شایان ذکر است نمایشگاه قلمی چند از گنجینه ملک مدنی تا ۱۰ دی ماه ۱۳۹۸ همه روزه از ساعت ۹ تا ۵ بعدازظهرپذیرای بازدیدکنندگان گرامی خواهد بود.
وبگاه موزه ملی ایران در پیام رسان سروش
https://sapp.ir/irannationalmuseum.official
