با کمال تاسف خبردار شدیم بانویی از اهالی فرهنگ، هنر، باستانشناس، موزهدار و پژوهشگر توانا فاطمه کریمی سهشنبه ۱۲ اردیبهشت ۱۴۰۲ جان به جان آفرین تسلیم کرد و به دیدار حق شتافت. وی متولد سال ۱۳۲۴ در تهران بود و در زمینه باستانشناسی تحصیلات عالیه داشت. در فاصله سالهای ۱۳۴۷ تا ۱۳۵۹ موزهدار و مسئولیت بخش اسلامی موزه ایران باستان را برعهده داشت. از سال ۱۳۸۷ تا پایان زمان حیات، مدیر بخش هنر و معماری و عضو شورای عالی علمی دایرهالمعارف بزرگ اسلامی بود. وی سوابق بسیار درخشانی را در کارنامه علمی و اجرایی خود به ثبت رسانده و همچنین تالیفات ارزشمندی را که نتیجه سالها مطالعه، پژوهش و علماندوزی بود به یادگار گذاشت.
جبرییل نوکنده رییس کل موزه ملی ایران با ابراز اندوه فراوان این ضایعه اسفناک را به جامعه باستانشناسی ایران، خانواده بزرگ میراث فرهنگی، علاقمندان و خانواده محترمش تسلیت گفت. در متن این پیام آمده است:
درگذشت زنده یاد بانو فاطمه کریمی استاد پیشکسوت باستانشناسی و از روسای پیشین بخش اسلامی موزه ملی ایران موجب تالم بوده و غمی سنگین را بر دل نشاند، چرا که وی چهرهای ممتاز و برجسته در میان بانوان پیشکسوت ایرانی بوده و جایگاه ویژه شادروان فاطمه کریمی در باستانشناسی ایران، به خصوص در حوزه هنر و تمدن اسلامی با آثار با ارزشش بسیار خاص و منحصر به فرد است.
تلاشهای صادقانه این فرهیخته ارجمند که در تمامی زندگی کاری و حرفهای خود به پژوهش و تحصیل همت گمارد، خدمت خالصانه، راهبری و هدایت بخش اسلامی مهمترین موزه باستانشناسی کشور را که سالها عهدهداربود، تالیف کتب و مقالات ارزندهای که چراغ اندیشه و معرفت دیگر پژوهشگران عرصه فرهنگ و هنر اسلامی ایران شد و همچنین در تربیت نسلهای پس از خود که آموزههای بسیاری را از خود به یادگار گذاشت و عالمانی از جنس خود تربیت کرد، وی را مبدل به ستارهای پرفروغ ساخت که برای همیشه در سپهر فرهنگ این مرزو بوم خواهد درخشید و همواره تاریخ، الگویی ماندگار و ارزشمند را در جامعه زنان ایران به ودیعه نهاده است.
اینجانب فقدان این باستانشناس گرانمایه را به همه دوستان، جامعه باستانشناسی و موزهداری کشور، خانواده بزرگ میراث فرهنگی و به ویژه خانواده محترم تسلیت گفته و از درگاه خداوند بزرگ برای روح پاک آن مرحومه رحمت واسعه الهی و برای بازماندگان صبر و تسلی مسئلت دارم.
به اگاهی تمامی اهالی فرهنگ و هنر میرساند در تکریم ومنزلت این بانوی فقید آیین تشییع ساعت ۱۰ صبح روز پنجشنبه مورخ ۱۴ اردیبهشت ۱۴۰۲ در موزه ملی ایران با حضور اساتید پیشکسوتان باستانشناسی و اهالی فرهنگ و هنر برگزار خواهد شد. پس از آن مراسم تدفین در بهشت زهرا انجام خواهد شد.
جزییات بیشتر در این خصوص اطلاع رسانی خواهد شد.
نام و یادش جاودان
چکیدهای از زندگینامه علمی زنده یاد بانو فاطمه کریمی:
تحصیلات:
ـ کارشناسی باستانشناسی، گروه باستانشناسی دانشگاه تهران.ش
ـ کارشناسیارشد باستانشناسی، گروه باستانشناسی دانشگاه تهران.
سوابق اجرایی -علمی
۱ـ موزهدار بخش اسلامی، موزه ایران باستان، ۱۳۵۳ـ ۱۳۴۷٫
۲ـ سرپرست بخش اسلامی، موزه ایران باستان، ۱۳۵۹ـ ۱۳۵۳٫
۳ ـ کارشناس مسئول گروه کاوش، مرکز باستانشناسی ایران، ۱۳۶۷ـ ۱۳۵۹٫
۴ـ کارشناس فرهنگی معاونت پژوهشی سازمان میراث فرهنگی کشور، ۱۳۷۷ـ ۱۳۶۷٫
۵ـ سرپرست گروه اسلامی پژوهشکده باستانشناسی، ۱۳۷۹ـ ۱۳۷۷٫
۶ـ عضو شورای کتاب سازمان میراث فرهنگی کشور، ۱۳۵۷ تا ۱۳۶۷٫
۷ـ عضو هیأت علمی نخستین گردهمایی باستانشناسی پس از انقلاب، ۱۳۷۳٫
۸ـ عضو شورای کتاب کنگره تاریخ معماری و شهرسازی ایران، ۱۳۷۴٫
۹ـ عضو شورای پژوهشی پژوهشکده باستانشناسی، ۱۳۷۶٫
۱۰ـ عضو هیأتعلمی دومین گردهمایی باستانشناسی پس از انقلاب، ۱۳۷۶٫
۱۱ـ عضو هیأتعلمی دومین کنگره معماری و شهرسازی ایران، ۱۳۷۷٫
۱۲ـ عضو شورای عالی دایرهالمعارف بزرگ اسلامی از ۱۳۹۰ – ۱۴۰۲٫
۱۳-مدیر بخش هنر و معماری دایره المعارف اسلامی از سال ۱۳۸۷ -۱۴۰۲
سوابق آموزشی
۱ـ تدریس «سفال»، گروه صنایعدستی، دانشگاه الزهرا، ۱۳۶۷٫
۲ـ تدریس «سفال اسلامی، خواندن کتیبههای اسلامی»، گروه باستانشناسی، مرکز آموزش عالی سازمان میراث فرهنگی کشور (۱۳۶۹، ۱۳۷۰).
۳ـ تدریس «هنراسلامی، باستانشناسی»، گروه صنایعدستی و گروه مرمت آثار، دانشکده پردیس، دانشگاه هنر، ۱۳۷۱٫
۴ـ تدریس «میراث فرهنگی»، دانشکده پرستاری نیروهای مسلح جمهوری اسلامی، ۱۳۷۳ـ ۱۳۷۲٫
سوابق پژوهش میدانی
۱ـ کاوشهای شهر قدیم گرگان، عضو هیأت (۱۳۵۳،۱۳۵۶).
۲ـ کاوشهای ری باستان، عضو هیأت (۱۳۵۵، ۱۳۶۷، ۱۳۶۹، ۱۳۷۰).
۳ـ کاوشهای شهر هرمز (جزیره هرمز)، عضو هیأت، ۱۳۵۶ـ ۱۳۵۵٫
۴ـ کاوشهای دشت قزوین، نماینده مرکز باستانشناسی ایران در هیأت آموزشی دانشگاه تهران، ۱۳۶۴٫
۵ـ کاوشهای شهر حریره (جزیره کیش)، عضو هیأت، ۱۳۷۱٫
۶ـ کاوشهای قلعه هرمز (جزیره هرمز)، سرپرست هیأت، ۱۳۷۲، ۱۳۷۳ و ۱۳۷۴٫
۷ـ کاوشهای تپه هگمتانه، عضو هیأت، ۱۳۷۳٫
۸ـ گمانهزنی تپه ربعرشیدی (تبریز)، سرپرست هیأت، ۱۳۷۳٫
۹ـ کاوش قلعهالموت (حسن صباح)، سرپرست هیأت، ۱۳۷۸٫
۱۰ـ کاوش شهر حریره (کیش)، سرپرست هیأت، ۱۳۷۹ـ ۱۳۷۸٫
شرکت در کنگرهها و نمایشگاهها
۱ـ فستیوال جهان اسلام (نماینده ایران در محل برگزاری لندن)، (۱۳۵۵، ۱۳۷۶).
۲ـ کنگره تاریخ معماری و شهرسازی ایران، ۱۳۷۴٫
۳ـ دومین سمپوزیوم باستانشناسی، ۱۳۷۶٫
۴ـ سمپوزیوم بینالمللی معماری و هنر صفویه ایران (در موزه بریتانیا از ۲۶ تا ۲۸ مارچ در لندن)، (۱۳۷۷، ۱۹۸۸).
آثار و تألیفات
مقالات
۱ـ «کاشان». شهرهای ایران (جلد سوم)، به کوشش محمدیوسف کیانی، جهاد دانشگاهی، ۱۳۶۸، ص ۲۰۳ـ ۲۲۳٫
۲ـ «ابوزید کاشانی». دانشنامه جهان اسلام (جلد پنجم)، بنیاد دائرهالمعارف بزرگ اسلامی، ۱۳۷۲، صص ۵۰۷ـ ۵۰۹٫
۳ـ «خاندان ابوطاهر». دانشنامه جهان اسلام، (جلد پنجم)، بنیاد دائرهالمعارف بزرگ اسلامی، ۱۳۷۲، صص ۶۳۳ـ ۶۳۸٫
۴ـ مقدمه ای بر شناخت رباط در ایران، نشریه اثر، اردیبهشت و خرداد ۱۳۶۷، شماره های ۲۶ و ۲۷
۵ـ «مقدمهای بر شناخت رباط در ایران». مجموعه مقالات کنگره تاریخ معماری و شهرسازی ایران (جلد سوم)، سازمان میراث فرهنگی کشور، ۱۳۷۵، ص ۵۰۷ـ ۵۲۴٫
۶ـ «سفال اسلامی». شکوه فرهنگ ایران، مرکز نشر دانشگاهی و کلیبورن (زیر چاپ)، (به زبان انگلیسی).
۷ـ «امامزاده اظهر».دانشنامه جهان اسلام، جلد نهم، بنیاد دائرهالمعارف بزرگ اسلامی.
کتاب
۱ـ مقدمهای بر هنر کاشیگری ایران. با همکاری محمدیوسف کیانی و عبداله قوچانی، موزه رضا عباسی، ۱۳۶۲٫
۲ـ هنر سفالگری دوره اسلامی ایران. با همکاری محمدیوسف کیانی، تهران، مرکز باستانشناسی ایران، ۱۳۶۴٫
۳ـ گلستان خیال. سازمان میراث فرهنگی کشور با همکاری کمیسیون ملی یونسکو در ایران، ۱۳۶۷٫
۴ـ سفالینه اسلامی. نوشته ریچارد اتینگهاوزن، ویراستار: آرتور پوپ، انتشارات علمی و فرهنگی.