صبح دیروز سهشنبه ۲۳ آبان ماه نشست علمی با عنوان “مروری بر روابط ایران و گرجستان در دوره ساسانی بر اساس یافتههای باستانشناسی از شهر کهن سامشویلده” توسط موزه ملی ایران و با همکاری پژوهشکده باستانشناسی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری و با سه سخنران در تالار سخنرانی موزه ملی ایران برگزار شد.
در ابتدا دکتر جبرئیل نوکنده، ریاست محترم موزه ملی ضمن خوش آمد گویی به مهمانان در خصوص سابقه تمدنی و تاریخی و مشترکات فرهنگی ایران و گرجستان سخنرانی نموده و اظهار امیدواری نمود که روابط فرهنگی بین موزه ملی ایران و موزهها و دانشگاه گرجستان تقویت گردد.
سخنران نخست دکتر کنستانتین توپوریا رئیس دانشگاه گرجستان بود که در خصوص دانشگاه گرجستان و بخشهای علمی مختلف آن و همچنین روند شکلگیری مطالعات باستانشناسی در شهر سامشویلده، مطالبی را اظهار و آمادگی دانشگاه گرجستان برای انجام فعالیتهای مشترک در حوزههای مختلف باستانشناسی و میراث فرهنگی اعلام نمود.
سپس دکتر الکساندر چولوخادزه عضو هیئتعلمی و رئیس بخش شرقشناسی، استاد زبان فارسی و مطالعات ایرانی دانشگاه گرجستان که فارغالتحصیل دانشگاه تهران در مقاطع کارشناسی ارشد و دکتری در رشته زبان و ادبیات فارسی هستند، در خصوص سابقه روابط فرهنگی ایران و گرجستان و همچنین رواج واژگان و آوا واژههای اصیل زبان فارسی از دوران ماد تا دوران قاجار در زبان گرجی اشاره نمودند، جالب اینجاست که برخی از واژههای فارسی که امروزه در زبان گرجی مورد استفاده قرار میگیرد در زبان فارسی امروزی مورد استفاده نیست و بجای آن معادلهای غیرفارسی مورد استفاده هستند.
سخنران اصلی این نشست دکتر داویت بِریکاشویلی عضو هیئتعلمی، رئیس بخش باستانشناسی، مدیر مرکز بینالمللی باستانشناسی دانشگاه گرجستان و رئیس طرح پژوهشی کاوشهای باستانشناسی شهر باستانی سامشویلده بود که به تفضیل به فعالیتهای پژوهشی و میدانی دانشگاه گرجستان در شهر باستانی سامشویلده پرداخت. سخنرانی ایشان دارای دو بخش کلی بود؛ بخش نخست به معرفی بخش باستانشناسی دانشگاه گرجستان و فعالیتهای پژوهشی/ میدانی و امکانات دانشگاه گرجستان در این خصوص بود، بخش دوم و بخش اصلی این سخنرانی در خصوص فعالیتهای شش ساله تیم باستانشناسی دانشگاه گرجستان در شهر سامشویلده، اختصاص داشته که خلاصه مطالب ارائه شده به شهر ذیل بود:
شهر باستانی سامشویلده که در فاصله ۷۵ کیلومتر جنوب شرقی شهر تفلیس و روی برآمدگی طبیعی فلات گرجستان شرقی بین دو رودخانه دارای درههای بسیار عمیق واقعشده و به خاطر آبوهوای ملایم، تنوع زیاد پوشش گیاهی و حیوانات از دوران نوسنگی موردعلاقه انسان قرار گرفته بود و غارهای فراوانی که در طول تاریخ از دوره پارینهسنگی مورد استقرار قرار گرفتهاند، نشاندهنده تاریخ استقرار در این بخش از گرجستان است.
شهر باستانی مذکور از دوره مفرغ به یکی از مهمترین مراکز سیاسی، اقتصادی و فرهنگی گرجستان و کل قفقاز جنوبی تبدیل شد و از دوره هخامنشی تا اواخر قرونوسطی بهعنوان شهر بسیار محکم و ثروتمند واقع در مسیر شمالی جاده ابریشم محسوب میشد.
مطالعات شهر باستانی سامشویلده برای تاریخ گرجستان، منطقه قفقاز و ایران اهمیت ویژه دارد. نام این شهر در منابع تاریخی گرجی، ارمنی، یونانی و لاتینی رومی بارها در ارتباط با تاریخ ایران ذکر میشود. در منابع قدیمی گرجی آمده است که در سده پنجم و ششم میلادی در سامشویلده اقامتگاه «مرزبان»، یعنی فرماندار نظامی ساسانی و پادگان بسیار قوی ایرانی بود.
دانشگاه گرجستان از سال ۲۰۱۱ میلادی کاوشهای دائمی باستانشناسی سامشویلده را انجام میدهد که نتایج قابلتوجهی نیز به دست آمده است. در کاوشهای مذکور پژوهشگران و مراکز مختلف علمی از ورشو لهستان، مونترال کانادا، برلین آلمان و لیمای پرو شرکت فعالی دارند. این باستانشناس در پایان از علاقهمندان و باستانشناسان متخصص ایرانی برای شرکت در این پروژه دعوت نمود.
پس از این نشست، جلسهای با حضور میهمانان گرجستانی و دکتر بهروز عمرانی، معاون پژوهشی پژوهشگاه و رئیس پژوهشکده باستانشناسی در دفتر دکتر نوکنده رئیس موزه ملی ایران برگزار شد.
در این جلسه طرفین به بررسی نقاط مشترک به منظور همکاری در انجام کاوشهای باستانشناختی، فعالیتهای آموزشی و میانرشتهای پرداختند و ابراز امیدواری کردند به زودی تفاهمنامهای با محوریت این موضوعات تهیه و به امضا برسد.