• دوم فروردین ۱۴۰۰ مصادف با ۲۲ مارس ۲۰۲۱ روز جهانی آب گرامی باد.

آب مایه حیات و از سویی دیگر همواره با آرامش روح و روان قرابت نزدیکی دارد. موقعیت خاص جغرافیایی ایران و کمبود آب در این سرزمین باعث شد تا ایرانیان برای آن اهمیت ویژه ای قائل شده و خلاقیت و نبوغ همیشگی خود را در این زمینه بروز دهند. نگاه ژرف اندیشی به پهنای هزاره‌های تاریخ این سرزمین کهن که گاه آیینی، گاه هنرمندانه در دست ساخته‌ ها تجلی می یابد و از مصرف گرایی  صرف فاصله  می گیرد. نگرشی از سر قداست و ارزشمندی این مایه حیات بخش و نعمتی الهی.

نگاهی به ظروف دوپوش موزۀ باستان‌شناسی و هنر دوران اسلامی ایران

هنر سفالگری در دوران اسلامی دچار تغییر و تحولات اساسی شد، که باعث بروز و ظهور شیوه‌ها و روش‌های خاص و بی‌نظیر در این هنر گردید. به‌کار گیری شیوه‌های تزیین مانند زرین فام، مینایی، زراندود، قلم مشکی و… با نقوش متنوع و گاه همراه با نوشته و کتیبه تزیینی، مجموعه سفالینه‌های زیبا و چشم‌نواز در این ۱۵ قرن را تشکیل می‌دهد که از هنرمندان ایرانی به جا مانده است.

از شاهکارهای سفالگری اسلامی در سدۀ هفتم هجری‌قمری، ظروف موسوم به «دو پوسته یا دو جداره» است که با شیوه‌ای نادر و تکنیکی منحصر به این دوره ساخته شده است. این ظروف اغلب به شکل تنگ و صراحی با سر پرنده هستند. تکنیک ساخت آن به‌صورت دو جداره یا همان دو پوشه است که لایه میانی ساده با لعاب فیروزه‌ایی یا لاجوردی پوشانده شده و لایه بیرونی به‌صورت مشبک اسلیمی با لعاب لاجوردی و فیروزه‌ایی و با نقوشی به رنگ مشکی تزیین شده است. به عقیدۀ  مهدی بهرامی برجسته‌ترین تولیدات قلم مشکی و لعاب فیروزه‌ای قطعاٌ تزیینات کنده یا مشبک دارند. این سفالینه‌ها اغلب برای نگه‌داری نوشیدنی به‌کار می‌رفته و احتمالاً دو پوسته بودن آن‌ها برای خنک نگه‍داشتن مایع درون آن بوده است.

از این‌گونه سفال سه اثر شاخص موزۀ باستان‌شناسی و هنر دوران اسلامی ایران وجود دارد که به شیوۀ دو پوسته ساخته شده و به شیوۀ قلم مشکی تزیین شده اند.سفالینه‌های دو پوسته از گرگان به دست آمده‌اند. یکی از آن‌ها به شکل سر خروس است و دو دیگر به شکل ابریق دسته دار و لوله دار با لعاب فیروزه‌ای و تزیینات متنوع در پوش بیرونی ساخته شده‌اند.

 

 

Scroll

ابزار دسترس پذیری