• ماکت سفالی تپه سنگ چَخماق

این شی سفالی در محوطه باستانی سنگ چَخماق در حاشیه شمالی بَسطام، ۶ کیلومتری شاهرود به دست آمده است. تپه سنگ چخماق شامل دو پُشته شرقی و غربی است که به فاصله حدود ۲۰۰ متر از یکدیگر قرار دارند. این مکان در سال ۱۳۴۸ شناسایی و کاوش شد.

قدمت آثار سکونت در تپه‌های غربی به ۸۵۰۰ سال هزار سال پیش باز می‌گردد که مربوط به دوره نوسنگی بدون سفال است. قدمت تپه‌های شرقی به ۷ تا ۸ هزار سال پیش بازمی‌گردد و مربوط به دوره نوسنگی با سفال است. در هر دو پشته غربی و شرقی بقایای معماری راست‌گوشه، اجاق، تنور، پیکرک گلی، ابزار سنگی، ابزار استخوانی و سفال به دست آمده است.

آثار استقرارگاه‌های تپه شرقی بزرگ‌تر از  نمونه‌های مشابه در تپه غربی است و دارای خانه‌هایی است که از خشت‌های دست‌ساز سیگاری شکل ساخته‌شده و اتاق‌ها در اطراف اجاق مرکزی قرار داشته­اند. از جالب توجه‌ترین یافته‌های سنگ چخماق در موزه ایران باستان می‌توان از مدل سفالی یک خانه و یک ظرف با نقوش ابتدایی طرح سبدی به رنگ سیاه روی زمینه قرمز نام برد.

مدل سفالی خانه در لایه سوم تپه شرقی سنگ چخماق کشف شده و مربوط به هزاره ششم پیش از میلاد است. ابعاد آن ۸۰×۴۱×۵۸ سانتی‌متر است. این اثر پس از کاوش در ژاپن مرمت و بازسازی شد و در سال ۱۳۷۷ به ایران بازگردانده شد. این اثر مکعب مستطیل شکل و دارای دری با یک برجستگی در میانه آن است. سطح آن قرمزرنگ و میانه آن با نوار پهن تیره‌ای تزیین شده و حفره‌هایی به‌شکل مستطیل زیر لبه آن ایجاد شده است. با توجه به حجم و اندازه آن، احتمالاً این شی را در کوره باز بزرگی پخته‌اند. نمونه‌های مشابه این مدل سفالی در سوریه و فلسطین شناسایی‌شده که طبق نظر پژوهشگران برای نگهداری نمک و همچنین محل نگهداری استخوان مردگان استفاده می‌شده است.

Scroll

ابزار دسترس پذیری