به گزارش خبرگزاری میراث آریا، مراسم گرامی‌داشت روز جهانی موزه و هفته میراث‌فرهنگی امروز چهارشنبه ۲۸ اردیبهشت ۱۴۰۱ با حضور علی دارابی قائم مقام وزیر و معاون میراث‌فرهنگی کشور در محل موزه ملی ایران برگزار شد.در این مراسم که تعدادی از مسئولان کشورهای خارجی و مدیران موزه‌های چند کشور و مسئولانی از وزارت امور خارجه و وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی حضور داشتند، از برترین‌های موزه‌داری و تعدادی از پیشکسوتان این حوزه تجلیل به عمل آمد.
علی دارابی در این مراسم اظهار کرد: «روز جهانی موزهها در واقع عید و جشن موزهداران در سراسر دنیا است و در ایران نیز این روز گرامی داشته می‌شود و در آغازین روز از هفته میراث‌فرهنگی برنامه‌های گرامی‌داشت این روز برگزار می‌شود.» او افزود: «البته ما در آستانه روز جهانی موزهها یکی از موزهداران بزرگ به نام عباس نژادفتحی را از دست دادیم که تلاش‌های زیادی در شوشتر با ایجاد یک موزه مهم انجام داده است. ما به دنبال ایجاد موزه در هر شهر هستیم که این مهم نیازمند وجود اندیشه‌های افرادی مثل مرحوم نژادفتحی است.»دارابی اضافه کرد: «از ۷۹۰ موزه در کشور ۲۶۰ موزه در اختیار این وزارتخانه است، بخش اعظم آن مربوط به بخش خصوصی و نهادهای مختلف است. ما به دنبال این هستیم که یک رفاقت و تعامل سازنده بین بخش‌های مختلف ایجاد کنیم. این نگاه در موزه‌داری نگاه مغتنمی است و آرزو می‌کنم در اقصی نقاط کشور جشن ایران را برگزار کنیم و در هر شهر یک موزه داشته باشیم.»قائم مقام وزیر میراث‌فرهنگی ادامه داد: «واقعیت این است که وقتی ما درباره حوزه میراث‌فرهنگی صحبت می‌کنیم یک بخش آن مربوط به آثار و اشیای تاریخی است که از گذشتگان برای ما به یادگار مانده است و گویای هنرمندی انسان‌های خلاق و بزرگی است که در سال‌های مختلف تلاش کردند تا هنرهای خود را که دارای ارزش و احترام است به جا بگذارند و امروز به آنها تعظیم می‌کنیم.
نگهداری از میراث‌فرهنگی یک وظیفه عمومی است
قائم مقام وزیر میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی یادآور شد: «جوهره و اصل فرهنگ هر قوم و جامعه میراث‌فرهنگی است. اگر ما ایرانیان در نزد جهانیان از احترام برخورداریم به دلیل برخورداری از میراث کهن است که امروزه نگهداری از آنها یک وظیفه عمومی است.»
او یادآور شد: «روز جهانی موزه نباید یک اقدام سمبلیک باشد، بلکه بایستی یک گام رو به جلو و با تشریک مساعی همراه شود. در حوزه دیپلماسی عمومی و قدرت نرم این موزهها هستند که نقش ویژه ایفا می‌کنند.»
موزهها ویترین زمانه هستند
دارابی افزود: «موزهها ویترین زمانه و تاریخ یک جامعه هستند و نقش مهمی در باورپذیری جوامع گوناگون دارند. همچنین مکانی برای نگاهی به گذشته و چشم‌اندازی به آینده جامعه است، اما من بر این باورم که موزهها نقشی بالاتر و به مثابه یک نهاد علمی نقش تاثیرگذاری دارند.»
معاون میراث‌فرهنگی کشور اضافه کرد: «شعار جهانی موزهها، بر قدرت موزهها تاکید دارد. بر این اساس امروزه که فضای مجازی خود یک ابررسانه است، باید کارکرد آن را بیش از گذشته مورد توجه قرار دهیم.»
در تدوین اسناد بالادستی از نخبگان کمک گرفته‌ایم
دارابی در بخش دیگری از صحبت‌های خود با اشاره به گفتمان معاونت میراث‌فرهنگی در دوره جدید اضافه کرد: «سند چشم‌انداز و برنامه هفتم توسعه و نیز سند میراث‌فرهنگی و همچنین سند موزهها اسناد بالادستی هستند که در حال تدوین است و برای تدوین این استاد بالادستی از همه پژوهشگران درخواست دارم که ما را یاری کنند.»
او افزود: «قانون میراث‌فرهنگی نیز با حضور کارشناسان و پژوهشگران مورد بررسی قرار گرفته است و برخی از مواد به آن افزوده شده است و بعد از تصویب در دولت به صورت لایحه به مجلس ارائه خواهد شد. امیدواریم با تصویب در مجلس، به عنوان سند ما در کشور مورد توجه قرار گیرد. این در حالی است که از همکاران‌مان خواسته‌ایم تا سند موزهها نیز تدوین شود.»
معاون میراث‌فرهنگی کشور گفت: «موزهها نقش مهمی در تقویت صلح، ایجاد تضارب آرا توجه به خرد جمعی و بیان ریشه‌های فرهنگی یک جامعه و تبادل فرهنگی در جوامع دارند و چه بهتر که بتوانیم در هر شهر ایران عزیز یک موزه داشته باشیم.»
افزایش بودجه موزهها در سال ۱۴۰۱
قائم مقام وزیر میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی ادامه داد: «سال ۱۴۰۱ اعتبارات موزهها در کشور نسبت به سال قبل دو برابر افزایش یافته است. من از مجلس تشکر می‌کنم، اما با توجه به نقش موزهها با این اعتبارات نمی‌توانیم نهضت احیای موزهها را دنبال کنیم. برای همین انجمن خیرین را ایجاد کردیم و نیز به دنبال سازوکاری برای دریافت کمک‌هایی از خارج از کشور برای حوزه موزهها هستیم.»
این مقام مسئول در ادامه صحبت‌های خود گفت: موزهها در ذیل دیپلماسی عمومی، نقش و جایگاه بزرگی دارند. برای همین در سال جاری برگزاری نمایشگاه‌های مشترک با چند کشور را در دستور کار قرار دادیم. ضمن این که برخی از اشیای گران‌بها و نفیس را با رعایت تدابیر امنیتی در استان‌های مختلف به نمایش خواهیم گذاشت.»
او افزود: «موزه کارکرد فرهنگی، علمی، آموزشی، تربیتی و ارتباطی دارد و مرکز اسناد و مدارک در موزهها نقش مهمی دارند.»
معاون میراث‌فرهنگی کشور در پایان صحبت‌هایش به نقش سایر دستگاه‌ها در حوزه موزه‌داری اشاره و خاطرنشان کرد: «ایفای مسئولیت‌های مدنی سایر دستگاه‌ها از جمله شهرداری و اوقاف می‌تواند به ما در ایجاد برنامه جدید برای موزه‌داری در کشور کمک کند.»
فعالیت موزهها، فعالیت بین تمدن‌ها است
علیرضا دلخوش مدیرکل دیپلماسی عمومی وزارت امورخارجه در این مراسم در سخنانی گفت: «فعالیتهای موزهها بخشی از فعالیتهای دیپلماسی و جزو لاینفک قدرت نرم کشورها به حساب می‌آید.»
او افزود: «کشورهایی که دارای تمدن کهن هستند، موزهها و نمایشگاه‌هایی دارند که این‌موزه‌ها بیانگر قدرت نرم آن‌هاست. فعالیت یک موزه در کشور نشان‌دهنده جایگاه تمدنی آن کشور است.»
او اضافه کرد: «یکی از اصلی‌ترین موضوعاتی که در حوزه دیپلماسی عمومی بر اساس تاکیدات مقام معظم رهبری دنبال می‌کنیم، “جهاد تبیین” است. زمانی که ما در سازمان ملل حضور داریم، اولین چیزی که توجه همگان را به خود جلب می‌کند، منشور کوروش است. همین منشور به تنهایی می‌تواند مبین این باشد که افرادی که در این سرزمین حضور داشتند و فعالیت می‌کردند چه شخصیت‌هایی بودند.»
دلخوش یادآور شد: «فعالیت بین موزهها فعالیت بین تمدن‌هاست. وزارت امور خارجه از ایجاد موزهها بین کشورهای تمدن‌ساز و تمدن‌خیز حمایت می‌کند، برخی کشورها حسرت می‌خورند که موزه‌ای با اشیایی با قدمت بیش از ۲۰۰ سال ندارند اما این ظرفیت بزرگ در کشور ما به خوبی وجود دارد.»
موزهها فراتر از تشکیلات اداری هستند
رئیس‌کل موزه ملی ایران نیز در این مراسم طی سخنانی گفت: «بعد از دو سال از شیوع کرونا خوشبختانه شاهد حضور علاقه‌مندان در موزهها هستیم.»
جبرئیل نوکنده اظهار کرد: «موزهها به‌عنوان یکی از اصلی‌ترین هسته‌های فرهنگ همیشه قدرتمند ظاهر شدند و این مجموعه‌های فرهنگی و تاریخی فراتر از تشکیلات اداری است.»
رئیس‌کل موزه ملی ایران خاطرنشان کرد: «هنوز هم هستند افرادی که از موزه‌داری اطلاعات زیادی ندارند و از اشیای گران‌بهای تاریخی به‌عنوان گنج یاد می‌کنند که به نظرم این افراد ۲۰۰ سال از موزه‌داری عقب هستند.»
مشروح کامل سخنان رییس کل موزه ملی ایران بدین شرح است:
موزهها پلی آموزنده بین گذشته و حال
مرتضی ادیب‌زاده مدیرکل امور موزهها و اموال منقول فرهنگی تاریخی نیز در این مراسم طی سخنانی گفت: «موزهها می‌توانند پلی آموزنده بین گذشته و حال باشند. ارتباط، تعامل و مخاطب‌محور بودن موزهها به آنها قدرت می‌دهد.»
او ادامه داد: «گسترش دیپلماسی موزه‌ای و ارائه تصویری شایسته از جایگاه تمدنی و تاریخی ایران یکی از مهم‌ترین برنامه‌های اداره‌کل موزه‌هاست. برای همین تقویت تعامل و ارتباط با موزه‌های مهم دنیا را در دستور کار داریم.»
ادیب‌زاده یادآور شد: «برقراری ارتباط بیشتر در تمام سطوح جامعه و تسهیل پژوهش‌های موزه‌ای نیز از دیگر برنامه‌های این اداره‌کل است.»
موفقیت جامعه در گروی موفقیت موزهها است
سیداحمد محیط طباطبایی رئیس ایکوم ایران نیز در این مراسم گفت: «موفقیت موزهها نقش مهمی را در موفقیت یک جامعه ایفا می‌کند و روند توسعه‌ای پایدار با نگاهی به موفقیت‌های موزه‌ای تحقق می‌یابد.»
او گفت: «اگر دنیای امروز درگیر ناهنجاری‌هایی شده است برای این است که برخی قدرت‌ها به دنبال حذف و فراموشی گذشته جوامع هستند، در حالی که آینده یک جامعه با نگاه دقیق و کارشناسی به گذشته آن ساخته می‌شود.»
محیط طباطبایی اضافه کرد: «موزهداران وظیفه بسیار مهمی دارند و وقتی جامعه‌ای مورد انتقاد قرار می‌گیرد که در چه سطحی از توسعه است، باید به این موضوع توجه داشت که جایگاه موزهها در توسعه یک جامعه چه بوده است. موزه امروز اهمیتی دوچندان بیش از گذشته دارد و نباید تنها به‌عنوان یک مکان برای نمایش اشیای تاریخی تلقی کرد، بلکه باید به آن به‌عنوان یک پله برای رشد و ترقی جامعه نگاه کرد.»
تجلیل از برترین‌های موزه‌داری
در پایان این مراسم از علیرضا دلخوش مدیرکل دیپلماسی عمومی وزارت امور خارجه، حسین شاملی سرپرست موزهها و مرکز اسناد صنعت نفت، محمد مدادی مدیرکل دفتر موزه ملی تاریخی طبیعی و ذخایز ژنتیکی سازمان محیط زیست، غلامرضا خواجه سروی مدیر‌عامل موسسه کتابخانه و موزه ملی ملک، حصل خانجانی مدیر موزه دست‌بافته‌های داری ترکمن، فرزانه طاهری دیر موزه کودکی ایرانک، نصرالله عباسی مجموعه‌دار فسیل استان زنجان، نصرالله یعقوبی مجموعه‌دار اسناد تاریخی مشکین‌شهر، عبدالمجید آباد مجموعه‌دار چینی گل و مرغ فارس و نرجس خاتون شیخ علیا لواسانی اهداکننده ۸۵۵ قلم شیء به موزه ملی ایران با حضور قائم مقام وزیر میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی تجلیل به عمل آمد.
