امروز سه شنبه ۲۸/۱۲/۱۴۰۳ موزه ملی ایران در استقبال از نوروز نمایشگاهی با عنوان شکوه عیلام/ایلام باستان به روایت صد اثر از موزه ملی ایران با حضور پیشکسوتان باستان شناسی و عیلام/ ایلام پژوهان گشایش یافت.
این نمایشگاه شامل آثاری از دوره آغاز عیلامی، عیلام قدیم تا عیلام نو حاوی صد اثر از محوطه‌های شوش، چغازنبیل، هفت تپه، ملیان، اریسمان، سیلک، ارجان و جوبجی است که تلاش دارد سیر تحول تاریخی و فرهنگی عیلام/ایلام را به مخاطبان موزه و علاقمندان تاریخ ایران ارائه نماید.
در گشایش این نمایشگاه استاد محمدرحیم صراف، عیلام پژوه، استاد فائق توحیدی، کاوشگر محوطه ارجان، استاد ناصر نوروززاده چگینی، کاوشگر محوطه اریسمان، استاد جعفر مهرکیان، استاد حمیده چوبک، دکتر محمدرضا مهراندیش، مشاور رسانه‌ای رئیس پژوهشگاه، دکتر معصومه مصلی، رئیس پژوهشکده باستان شناسی، دکتر مهرداد ملک زاده عضو هیأت علمی پژوهشکده باستان شناسی و جمعی از پژوهشگران، دانشجویان و همکاران موزه ملی ایران و پژوهشگاه میراث فرهنگی حضور داشتند.
ابتدای سخن، دکتر یوسف حسن زاده، مسئول نمایشگاه درخصوص ایده برگزاری این نمایشگاه گفت: «موزه ملی ایران در راستای بازبینی فضاهای نمایشگاهی خود و ارائه روایتی نو از تاریخ این سرزمین دوره کم‌شناخته و ارزشمند عیلام/ایلام را به استناد داشته‌های مجموعه‌های خود در دستور کار قرار داد تا روایتی نو خلق کند و مردم را به تماشای این بخش ارزشمند از تاریخ سرزمینمان دعوت کند» در ادامه دکتر جبرئیل نوکنده رئیس کل موزه ملی ایران درخصوص این نمایشگاه اظهار داشت: «هر چند پژوهش‌ها در زمینه عیلام در داخل کشور متمرکز نبوده و به صورت پراکنده انجام شده است و هنوز یک مرکز معتبر علمی به صورت اختصاصی به این دوره نمی‌پردازد، اما آثار این دوره دارای ارزش‌های برجسته جهانی هستند، بویژه شوش و معبد چغازنبیل، هم‌اکنون در فهرست میراث جهانی یونسکو قرار دارند. موزه ملی ایران تلاش دارد به سهم خود در شناخت فرهنگ و هنر عیلام/ایلام یاری‌رسان باشد، هرچند باید موزه‌ای درخور و مستقل برای این فرهنگ در نظر گرفت اما به دلیل محدودیت فضا، تلاش می‌شود یکی از گالری‌های موزه ایران باستان به این دوره تخصیص یابد. این آثار پنجره‌ای است به دنیای عیلام و فرصتی است برای درک عمیق‌تر از تاریخ و میراث فرهنگی ایران زمین».
سخنران بعدی دکتر کامیار عبدی، عضو هیات علمی دانشگاه شهید بهشتی، بودند که درخصوص اشتباه مرسوم در سیر تاریخ نگاری ایران صحبت کردند که تاریخ ایران را بر اساس سلایق رایج وقت از دوره هخامنشی آغاز کردند و یک دوره اثر گذار و مهم از تاریخ ایران با توالی دو هزار سال نادیده گرفته شده است و این مسبب اشکالاتی در فهم دوران تاریخی ایران و هنر هخامنشی شده است که نتوانسته ایم ریشه های هنری و توالی های فرهنگی را به درستی نشان دهیم و همین مسئله باعث کج فهمی هایی در تفسیر تاریخ هخامنشی شده است.
افتتاح نمایشگاه با تور تخصصی دکتر کامیار عبدی همراه بود و اساتید پیشکسوت در مورد آن بخش هایی که به تخصص و سابقه مطالعاتی شان ارتباط داشت توضیحاتی برای بازدیدکنندگان ارائه دادند.
این نمایشگاه از امروز ۲۸/۱۲/۱۴۰۳ لغایت پایان اردیبهشت ماه ۱۴۰۴ در ساعت کاری موزه به روی علاقمندان باز است.
ویدئوهای ضبط شده از توضیحات اساتید پیشکسوت در صفحات موزه ملی ایران در طول نمایشگاه بارگذاری خواهد شد و علاقمندان می توانند توضیحات بیشتر در مورد این نمایشگاه را در آن صفحات دنبال کنند.
متن سخنرانی جبرئیل نوکنده در گشایش نمایشگاه شکوه عیلام باستان اسفندماه ۱۴۰۳
اساتید گرامی،
مهمانان عزیز،
دوست‌داران فرهنگ و هنر،
به موزه ملی ایران خوش آمدید. امروز در این مکان ارزشمند و فرهنگی گرد هم آمده‌ایم تا به دنیای شگفت‌انگیز عیلام باستان سفر کنیم. نمایشگاه “شکوه عیلام باستان: ۱۰۰ اثر برگزیده از موزه ملی ایران” فرصتی استثنایی برای کشف زیبایی‌ها و عظمت فرهنگ عیلامی فراهم کرده است.
تاریخ عیلام از حدود ۳۳۰۰ پیش از میلاد آغاز می‌شود و تا دوره هخامنشی و سپس تا پایان دوره الیمایی، حدود ۲۲۴ میلادی، ادامه می‌یابد. این بدان معناست که عیلام یکی از طولانی‌ترین تاریخ‌ها را نه تنها در ایران، بلکه در غرب آسیا دارد. اگرچه عیلام باستان دوران طولانی و تاریخ عمیقی دارد، اما شناخت ما از این فرهنگ هنوز بسیار محدود است. عیلام بستر شکل‌گیری دوره زرین تاریخ ایران، یعنی دوره هخامنشی، بوده است.
هرچند کار مطالعات در زمینه عیلام در داخل کشور متمرکز نبوده و به صورت پراکنده انجام شده است و هنوز یک مرکز در کشور به صورت اختصاصی به این دوره نمی‌پردازد، اما به هر حال آثار این دوره آنقدر ظرفیت داشته و دارای ارزش‌های برجسته جهانی بوده است که دو اثر از این فرهنگ، یعنی شهر شوش و معبد چغازنبیل، هم‌اکنون در فهرست میراث جهانی یونسکو قرار دارند. موزه ملی ایران تلاش دارد به سهم خود در شناخت فرهنگ و هنر عیلام کمک کند. هرچند باید موزه‌ای بزرگ و مستقل در این باره داشته باشیم، اما به خاطر محدودیت فضا، تلاش می‌کند یکی از گالری‌های موزه را به دوره عیلام اختصاص دهد.
این فرهنگ غنی با دستاوردهای هنری و علمی خود تأثیر عمیقی بر تاریخ منطقه و فراتر از آن گذاشته است. امروز ما به تماشای ۱۰۰ اثر برگزیده از موزه ملی ایران دعوت شده‌ایم که هرکدام داستانی از شکوه و عظمت این تمدن را روایت می‌کند.
در این جلسه، اساتید و متخصصانی حضور دارند که در تور تخصصی درباره اهمیت این فرهنگ و هنر با شما گفتگو خواهند کرد و من در این باره صحبت نمی‌کنم.
این نمایشگاه فرصتی است تا با آثار هنری و تاریخی عیلامی‌ها آشنا شویم؛ از پلاک زرین محوطه اریسمان و تپه ملیان، تا دستبندهای سیمین و زرین چغازنبیل، ارجان و جوبجی، مجسمه‌های هفت تپه، تا نقاشی‌های دیواری تپه ملیان و شیشه‌های رنگین چغازنبیل. همچنین، از لیوان‌های منقوش از جنس قیر از شوش و چغازنبیل و پیکره‌های سیمین با پوشش زیبای زنان عیلامی از مرودشت. هرکدام از این آثار نمایانگر زندگی روزمره، باورها و ارزش‌های فرهنگی عیلامی‌ها هستند. این آثار نه تنها نشان دهنده مهارت‌های هنری بی‌نظیر عیلامی‌ها است، بلکه تعاملات فرهنگی و اقتصادی این تمدن با دیگر ملت‌ها را نشان می دهد.
ما در این نمایشگاه به دقت تلاش کرده‌ایم تا آثار منتخب را در قالبی جذاب و آموزنده به نمایش بگذاریم. هر اثر، پنجره‌ای است به دنیای عیلام و فرصتی برای درک عمیق‌تر از تاریخ و میراث فرهنگی ما. این آثار به ما یادآوری می‌کنند که چگونه هنر و فرهنگ می‌توانند پیوند دهنده‌ی نسل‌ها باشند و داستان‌های انسانی را به نسل‌های آینده منتقل کنند.
در آستانه سال نو، برگزاری این نمایشگاه معنای خاصی دارد. نوروز، نماد نو شدن و تجدید حیات است و ما با گشایش این نمایشگاه، به استقبال از زیبایی‌های تاریخی و فرهنگی‌امان می‌رویم. بیایید با هم به کشف و گرامیداشت این میراث بزرگ بپردازیم و از این فرصت برای یادگیری و آموختن از گذشته بهره‌مند شویم.
در پایان، از همه همکارانم در موزه ملی ایران که در برپایی این نمایشگاه تلاش کردند قدردانی می‌کنم. کاتالوگ این نمایشگاه و نشست‌های تخصصی مربوط به آن در آینده اطلاع‌رسانی خواهد شد. این نمایشگاه تا پایان هفته میراث فرهنگی سال ۱۴۰۴ در معرض دید علاقمندان قرار دارد.
نوروزتان پیروز.
از شما بابت حضور در این مراسم سپاسگزارم.
