نمایشگاه های “مرگ در نمک، پژوهشهای باستـان‌شنـاسی در معدن چهرآباد زنجان” و “انسان در جستجوی منابع: گزیده آثار معدنکاری باستان از موزه معدن آلمان در بوخوم” به صورت هم زمان امروز چهارشنبه ۱۲ آبان، ساعت ۱۶ گشایش یافت. این مراسم با حضور دکتر علی دارابی، قائم مقام وزیر و معاون میراث فرهنگی، دکتر اشتفان بوخوالد، معاون سفارت جمهوری فدرال آلمان در ایران، سید احمد محیط طباطبایی، رییس کمیته ملی موزه ها (ایکوم ایران)، دکتر مصیب امیری، رییس پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، دکتر محمد حسن طالبیان، مشاور وزیر، پرفسور دکتر استفان بروگر هوف، رییس موزه معدن آلمان، پرفسور دکتر توماس اشتولنر، معاون موزه معدن آلمان، دکتر محمد رضا کارگر، مدیرکل موزه ها، سلطانی مشاور وزیر و رییس اداره کل حراست، میثمی رییس اداره کل روابط عمومی، دکتر آنا مونیکا لوتر، رییس بخش میراث بنیاد گردا هنکل، امیر ارجمند، مدیرکل میراث فرهنگی استان زنجان و دکتر ابوالفضل عالی سرپرست هیئت مشترک پژوهش های باستان شناسی ایران و آلمان در معدن چهر آباد زنجان، جمعی دیگر از مقامات، پیشکسوتان و اصحاب رسانه گزار شد.
موزه ها حلقه ارتباطی فرهنگهای گذشته و معاصر
در این مراسم دکتر دارابی، قائم مقام وزیر و معاون میراث فرهنگی گفتند: میراث فرهنگی هر ملتی نشانه تفکر، درایت و خلاقیت زنان و مردانی است که پایه های تاریخ و فرهنگ جامعه بزرگ انسانی را شکل داده‌اند، میراث هزاران ساله‌ای که با تلاشی آگاهانه به نسل امروز رسیده و مایه مباهات و افتخار جامعه بشری است. در این میان موزه ها بعنوان یکی از کانونهای مهم فرهنگی نقش تاثیرگذاری در معرفی میراث فرهنگ داشته اند و فرصتی کم نظیر به بازدیدکننده می دهند که از نزدیک با جنبه های مختلف فرهنگ و زندگی گذشتگان خود و سایر کشورهای جهان آشنا شوند. از این نظر موزه ها حلقه ارتباطی ما با فرهنگهای گذشته و معاصر هستند. موزه‌های بزرگ جهان تلاش می‌کنند با برگزاری نمایشگاه‌هایی از آثار فرهنگهای دیگر و متقابلا با ارسال آثار کشورشان به موزه‌های سایر کشورها، امکان آشنایی مردم کشورهای جهان با این آثار را فراهم آورند. نتیجه این همکاری های متقابل شناخت بیشتر ملتها از هم و نزدیکی جوامع انسانی است.
ایشان در ادامه افزودند: همکاری‌های دو کشور ایران و آلمان در زمینه میراث فرهنگی پیشینه ای نزدیک به یک قرن دارد و در اینجا شاهد بخشی از نتایج این همکاری ها در زمینه موزه ای و باستان شناسی هستیم که بسیار مثمرثمر بوده است. این دو نمایشگاه با روایت پیشینه بهره برداری انسان از منابع طبیعی تصویر متنوع و عمیق از این ارتباط با منابع را در قاره های مختلف را ارایه می کند.
ایشان در خاتمه گفتند: از تمامی مدیران و عوامل اجرایی موزه ملی ایران و موزه معدن آلمان از شهر بوخوم برای برگزاری دو نمایشگاه “انسان در جستجوی منابع: آثار گزیده ای از معدن کاری کهن موزه معدن آلمان از شهر بوخوم” و نمایشگاه “مرگ در نمک: یافته های از معدن نمک چهر آباد زنجان” سپاسگزاری می کنم. با آرزوی اینکه برگزاری این دو نمایشگاه گامی مهم در پیشبرد اهداف مشترک فرهنگی این موزه‌ها باشد و به درک بیشتر میراث غنی این کشورها کمک نماید.
همنشینی آثار معدنکاری کهن پنج قاره جهان در موزه ملی ایران
دکتر نوکنده در مقام میزبان ضمن خوشامد به مهمانان گفت: امروز افتخار آن را داریم که در موزه مادر کشور میزبان نمایشگاهی از آثار موزه معدن آلمان و موزه باستانشناسی و مردان نمکی زنجان باشیم. طی چند سال اخیر یکی از اهداف موزه ملی برپایی نمایشگاه‌هایی از موزه های سایر کشورها است که با استقبال عمومی گسترده ای همراه بوده و به یک جریان فرهنگی پویا تبدیل شده است. موزه ملی در کارنامه خود برپایی نمایشگاه‌هایی متقابل از کشورهای ایتالیا، ارمنستان، جمهوری کره، فرانسه، هلند و اسپانیا را دارد و موفق شده است تنها در یک روز میزبان ۱۵۰۰۰ بازدید کننده در نمایشگاه لوور باشد.
وی افزود: نمایشگاه “انسان در جستجوی معدن از موزه معدن بوخوم آلمان” رویداد مهمی در این رویکرد جدید تبادلات فرهنگی است. چرا که برای نخستین بار در یک نمایشگاه، در کشورمان میزبان منتخبی از آثار ۵ قاره جهان هستیم. این دستاورد بزرگ دیپلماسی فرهنگی، نشان از اعتبار و وجود استاندارد لازم در موزه ملی ایران است که با تکیه بر تجارب موفق پیشین و جذب اعتماد موزه های جهان چنین افتخاری فراهم آمده و امیدواریم این مسیر در چنین بستر حرفه‌ای تداوم یابد.
نوکنده در ادامه گفت:در عصرگاه امروز با کمال افتخار شاهد گشایش دو نمایشگاه همزمان در موزه ملی ایران هستیم. در بال شرقی نمایشگاهی از موزه معدن آلمان شهر بوخوم با عنوان “انسان در جستجوی منابع” و در بال غربی نمایشگاه “مرگ در نمک؛ نمایشگاهی از یافتههای معدن باستانی دوزلاخ چهرآباد زنجان”.
وی افزود در این نمایشگاه “انسان در جستجوی منابع” بیش از ۲۰۰ اثر از ۵ قاره جهان با بیش از ۲۵۰ هزار سال قدمت تا دوره معاصر از کشورهای آلمان، اتریش، فرانسه، یونان، گینه نو، پرو، مصر، الجزیره، اسپانیا، اردن، تاجیکستان و قزاقستان به نمایش درآمده است. رویکرد این نمایشگاه پژوهشی و غالب اشیا ماهیت پژوهشی دارند و با پژوهشهای بنیادی و کاربری میتوانند بسیاری از ابهامات تاریخ ارتباط انسان با محیطزیست و منابع طبیعی را روشن کنند. از این منظر نمایشگاه متفاوتی است و نشان از توانایی موزه ها در انجام پژوهش و آگاهی رسانی عمومی است. کاتالوگ نمایشگاه در ۱۲۰ صفحه به زبان فارسی و انگلیسی منتشر شده که مطالب و تصاویر آن محدوده زمانی آثار نمایشگاه از پیش از تاریخ تا سده های اخیر را دربر می گیرد.
بر عکس نمایشگاه انسان در جستجوی منابع که به انواع معادن می پردازد در نمایشگاه “مرگ در نمک: پژوهشهای باستانشناسی از معدن چهرآباد زنجان” یک نمایشگاه تخصصی درباره نحوه استحصال نمک از این معدن در نزدیکی روستای حمزه لو است. معدنی که ۲۸ سال پیش با کشف بخشهایی از یک جسد انسان که بخوبی حفظ شده در صدر اخبار قرار گرفت. کشفی که تا آن روز در باستان شناسی ایران بی سابقه بود. اکنون در بال غربی این سالن شاهد نتایج پژوهشها و تلاشهای باستان شناسان و همکاران علوم میان رشتهای هستیم که بیش از سه دهه تلاش کردند تا ما را با دنیایی از موضوعات جدید آشنا کنند.
در این نمایشگاه شاهد تاریخ برداشت نمک از این معدن باستانی از حدود ۲۴۰۰ سال پیش تا سده های اخیر هستید. خوشبختانه پژوهشهای گروه باستانشناسی چهرآباد زنجان به هدایت دکتر ابوالفضل عالی و پرفسور توماس اشتولنر در قالب یک همکاری مشترک بینالمللی توانست با تجزیه و تحلیل یافته‌ها تصویر روشن از زندگی معدنکاران و اقتصاد استحصال نمک در دوران باستان ارائه کند. در این نمایشگاه با تنوع مواد فرهنگی از بالاپوش هخامنشی تا تن پوش ساسانی، کیسه، کفش های چرمی و دیگر یافته هایی مواجه هستیم که بندرت در مکانهای باستانی یافت می شوند.
با توجه به اینکه مقرر بود نمایشگاه “مرگ در نمک” در موزه معدن بوخوم برگزار شود و به دلیل بحران کرونا انجام نشد، کاتالوگ نمایشگاه به زبان آلمانی همراه چکیده فارسی سرفصلها منتشر شده که اکنون این کتاب در مرحله ترجمه به زبان فارسی است و در آینده نزدیک توسط موزه ملی با همکاری موزه بوخوم و اداره کل میراث فرهنگی استان زنجان منتشر میشود که یکی از منابع معتبر پژوهشی در حوزه باستانشناسی معدن نمک خواهد بود.
لازم به ذکر است که کلیه سخنرانی ها همزمان بصورت زبان اشاره برای ناشنوایان اجرا شد. مشروح این مراسم و سخنرانی سایر مسئولین حاضر در این برنامه در خبر تکمیلی متعاقبا اعلام می شود.
