رونمایی از نمایشگاه منتخبی از الواح ممهور باروی تخت جمشید در موزه ملی ایران
روز سه شنبه ۱۷ مهر ماه نمایشگاه منتخبی از مجموعه الواح ممهور باروی تخت جمشید با حضور مسعود پزشکیان، رئیس جمهور و سید رضا صالحی امیری وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی و جمعی دیگر از مدیران میراث فرهنگی در محل موزه ایران باستان رونمایی شد. طبق گفته جبرییل نوکنده رییس کل موزه ملی ایران این نمایشگاه که تا ۳۰ آبانماه در معرض نمایش خواهد بود، شامل ۳۰ لوح نانوشته با اثر مهر از مجموعه استردادی ۱۱۰۰ عددی الواح ممهور باروی تخت جمشید است. این مجموعه در امانت مؤسسه سابق شرق‌شناسی دانشگاه شیکاگو بود و روز پنجم مهرماه ۱۴۰۳ با پرواز ریاست جمهوری از آمریکا به ایران استرداد شد.
این الواح نانوشته معمولا دارای اثر مهر هستند و به احتمال قوی ضمیمه مجموعه های از گل نبشته بدون اثر مهر می شدند. معمولا این الواح و گل نبشته ها از طریق ریسمانی که از تک سوراخ آنها رد می شد به هم وصل می شدند. احتمالا دلیل انجام این کار عدم دسترسی به اصل مهر در ادارات بسیار پر مشغله بود و از این طریق با استفاده از الواح ممهور نبود مهر اصلی را جبران می کردند. مجموع این الواح ممهور و گل نبشته ها اسنادی بودند که در نقاط مختلف امپراتوری هخامنشی تهیه می شدند و به صورت دوره‌ای جمع آوری و پس از بررسی اولیه به تخت جمشید منتقل می‌شدند. در نتیجه هر ساله تعداد زیادی از این اسناد به تخت جمشید می رسید و در آنجا بایگانی می شدند.
این آثار مهر، مجموعه غنی از صحنه‌ها چون مبارزات قهرمانان، اعمال آیینی و نمادین را به نمایش گذاشته است. بسیاری از آنها شخصیت‌های هستند که اغلب در لباس‌های پرچین به تصویر کشیده شده اند و با موجودات مهیبی مانند گاو نر، شیر بالدار و موجوداتی با دم عقرب درگیر هستند. این قهرمانان اغلب در حالت هایی نمایش داده شده اند که دشمنان خود را گرفته یا سلاح در دست دارند. صحنه هایی که نشان دهنده مفاهیمی چون قدرت و شجاعت هستند. در برخی صحنه‌ها، عناصر کیهانی مانند ستارگان و هلال ماه در کنار این صحنه نمایش داده شده اند که نشان دهنده جنبه اسطوره‌ای آنها هستند.
صحنه های آیینی در میان مهرها رایج است که بر مشارکت و احترام جمعی تأکید می‌کند. اشخاص اغلب در صفوفی نمایش داده شده اند و هدایایی مانند ظرف یا حیوانات را در دست نگه داشته اند و به سمت سازه‌هایی حرکت می‌کنند که مقدس یا تشریفاتی اند. این صحنه‌ها با همراهی خادمینی که با لباس‌های متمایز آراسته شده‌اند، حس وحدت را به تصویر می‌کشند و ابعاد معنوی آیین‌های نمایش داده شده را تقویت می‌کنند. وجود نمادهایی مانند گل و گیاهان، این لحظات را غنی تر می کند که به مضامین باروری و پیوند ایزدی اشاره دارند.
در مجموع، هنر نمایش داده شده بر روی این آثار مهر منعکس کننده ارزش های فرهنگی و باورهای جمعی هخامنشیاناست. ترکیب صحنه های قهرمانانه، تشریفاتی و آسمانی، زبان بصری چند لایه ای ایجاد می کند و بینندگان را به کشف داستان ها و معانی نهفته در هر صحنه دعوت می کند. این مهرها با هنر دقیق و غنای نمادین خود دریچه ای به گذشته و میراث غنی هخامنشیان در چندین هزار سال پیش اند.
گزارش تصویری بازدید دکتر مسعود پزشکیان رییس جمهور از موزه ملی ایران و رونمایی از الواح هخامنشی
سه‌شنبه ۱۷ مهرماه ۱۴۰۳
برگرفته از وبکاه ریاست جمهوری
شناسه خبر ۱۵۴۴۷۹
https://president.ir/fa/154479
